WDZIĘCZNOŚĆ A SZCZĘŚLIWE ŻYCIE
Czy nasze szczęście zależy od tego, co odziedziczyliśmy w genach i jakie było nasze środowisko rodzinne? Czy zależy to od innych ludzi? Od losu, przypadku, sprzyjających okoliczności? W pewnym stopniu - tak. Jednak również my sami możemy przyczyniać się do tego, na ile czujemy się szczęśliwi. Mamy pewien wpływ na to, jak postrzegamy świat i jak się zachowujemy. Niektóre właściwości psychiczne człowieka, jak np. temperament, są raczej trwałe, widoczne już u niemowląt i utrzymują się przez całe życie. Na przykład, niektórzy już we wczesnym dzieciństwie są bardzo żywi, energiczni, żwawi i wyjątkowo aktywni. Najprawdopodobniej będą tacy również w całym późniejszym życiu. Istnieją jednak takie cechy człowieka, które możemy w dużej mierze wypracowywać sami. Należą do nich tzw. siły charakteru, czyli najbardziej podstawowe siły psychiczne sprzyjające osiąganiu dobrostanu. Należą do nich mi. in. twórczość, wytrwałość, nadzieja, wdzięczność, czy poczucie humoru (Peterson i Seligman, 2004). Wiele z nich ma już udowodnione związki z poczuciem szczęścia w licznych badaniach naukowych.
Do osiągania większego poczucia szczęścia przyczynia się skłonność do doświadczania wdzięczności. Wyobraźmy sobie, jak myślą, co czują i jak zachowują się osoby, które uplasowałyby się na krańcach kontinuum wdzięczności. Pewien Adam sądzi, że większość rzeczy, które osiągnął w życiu zawdzięcza sobie. Jeżeli przypisuje komuś jakiś udział w swoich osiągnięciach, to jest to raczej niewiele osób, zdarza mu się to bardzo rzadko i tylko w szczególnych sytuacjach. Rzadko też jest komuś wdzięczny za pomoc czy przysługę, bo uważa, że świetnie radzi sobie sam. Na przykład, był kiedyś trochę wdzięczny swojemu sąsiadowi, który przynosił jedzenie dla jego kota w czasie kilkudniowego wyjazdu, ale takie sytuacje zdarzają mu się sporadycznie. Adam rzadko myśli o tym, że spotkało go w życiu wiele dobrego, nie jest też skłonny by czuć wdzięczność wobec losu, Boga czy siły wyższej za piękno przyrody czy istnienie wszechświata. Możemy powiedzieć, że Adam charakteryzuje się niską skłonnością do doświadczania wdzięczności. Jednak nie jest on skazany na to, by rzadko odczuwać wdzięczność. Gdyby tylko zechciał, mógłby w sobie tę skłonność rozwijać. Z kolei pewien Maciek za większość swoich dokonań jest wdzięczny wielu ludziom – np. sukces w pracy uznaje nie tylko za własne osiągnięcie, lecz zauważa i docenia również wkład i pomoc swojej rodziny, współpracowników, szefa, klientów, osób prowadzących kursy na których zdobył przydatne umiejętności, itd. Często czuje wdzięczność za drobne sprawy, jak to, że zdążył w ostatniej chwili na autobus, za uprzejmą obsługę w sklepie, ładną pogodę, czyjś uśmiech itp. itd. Jest spora szansa na to, że to właśnie Maciek uważa się za szczęśliwszego człowieka niż Adam. Być może Maciek wychował się w rodzinie, w której otwarcie wyrażano sobie wdzięczność, może taką skłonność odziedziczył też za pomocą genów od swoich przodków. Jednakże, mógł także w jakimś momencie swojego życia zacząć świadomie zwracać uwagę na codzienne drobne wydarzenia, gdy ktoś mu pomógł, wyświadczył przysługę, lub gdy doświadczył czegoś dobrego lub pięknego i zaczął być za to wdzięczny. Gdy utrwalił sobie nawyk, by każdego dnia przypomnieć sobie ile razy doświadczył wsparcia, pomocy, lub zachwycił się światem, tym więcej tych rzeczy zauważał i tym bardziej czuł się wdzięczny.
